Hans Haacke

Collateral



Kondensationswürfel



Hans Haacke (1936)Duits beeldend kunstenaar, geboren 12-08-1936 in Keulen, werkzaam in New York. De Duitse concept- en objectkunstenaar maakte kinetische pneumatische en conceptuele kunst. Met zijn materiële, meteorologische, biologische en sociologische werken breidde Haacke het traditionele begrip van de beeldhouwkunst en de plastische kunsten uit tot de uitbeelding van systemen.Haacke legde zich toe op het zichtbaar maken van processen uit de natuurkunde en de natuur, zoals condenseren, vriezen, smelten, zwaartekracht en wind. Dit werk behoort tot de conceptual art. Ging later ook fotograferen en richtte zich steeds meer op de analyse van de omgang met producten van beeldende kunst. De vraag hoe en waarom geïnvesteerd wordt in bepaalde soorten kunst werd thema van zijn werk.1956-1969 Studeert aan de Staatliche Werkakademie in Kassel. 1960/61 DAAD-beurs voor Parijs, waar hij in de grafische studio Atelier 17 van Hayter werkt. Contact met de Zero groep in Dusseldorf. Interesseert zich voor de uitbeelding van wetenschappelijke fenonemen.1961 Fullbright-beurs voor Philadelphia.1962 verhuist naar New York.1963 Zijn fascinatie voor natuurkundige wetten leidt tot de constructie van zijn zogenaamde Condensatiekubussen (foto), waarmee hij processen en hun volledige tijdsverloop demonstreerde.1963-1965 Woont in Duitsland.Van ca 1964-69 maakte hij vooral werk, dat betrekking had op natuurkundige processen, vooral op de weersomstandigheden: wind, bevriezing, condensering. Hij creëerde kinetische objecten, zoals omhulsels van plexiglas, gevuld met water, of een zeiltje van gaas bewogen door een luchtstroom. Ook werkte hij op groter schaal met natuurlijke elementen b.v. door grote, met gas gevulde ballonnen op te laten. 1966/67 Doceert aan verschillende Amerikaanse universiteiten. Geeft vanaf 1967 les aan de Cooper Union, New York.Vanaf ca 1969 beperkte hij zich vooral tot een summier aangeven van klimatologische processen en sinds die tijd kan hij gerekend worden tot de beoefenaars van de conceptuele kunst. In recenter werk stapte Haacke af van natuurkundige processen als thema. Sinds 1971 interesseert hij zich voor statische gegevens. In zijn Bezoekersprofiel ondervraagt hij via enquêteformulieren de bezoekers op tentoonstellingen over allerlei zaken, variërend van schoolopleiding tot politieke vraagstukkenpolitieke kunstHans Haacke werd veruit de bekendste vertegenwoordiger van de activistische kunst. In het werk Shapolsky et al. Manhattan Real Estate Holdings, a Real-Time System (1971) bv. toonde hij door toedoen van de familie Shapolsky aan de hand van foto's en teksten de opzettelijk geplande verarming en verkrotting van huizenblokken in New York aan. Hij documenteerde alles op een diepgaande en exacte manier, met bewijsmateriaal incluis. In een ander project beschreef en fotografeerde hij alle onroerende goederen van Sol Goldman en Alex di Lorenzo in Manhattan.In 1971 werd een tentoonstelling van Hans Haacke in het Guggenheim Museum te New York onder druk van de sponsors afgelast, waarbij directeur Edward Fry ontslag moest nemen. Dit verwekte een golf van protest in de kunstwereld, en leidde zelfs tot een boycot van het Guggenheim Museum door de meest vooraanstaande kunstenaars. Ook in Duitsland werd zijn werk herhaaldelijk gecensureerd. Bron: Activistische kunst van Paul Ilegems >>>1972 Deelname aan Documenta 51973 Gastdocent aan de kunstacademie van Hamburg.1973/74 Guggenheim Fellowship Award.De weg naar de winst is geplaveid met kunstIn 1976 stelde hij een chemisch bedrijf aan de kaak dat een aanzienlijke belastingvermindering opstreek in ruil voor financiële steun aan de culturele sector, terwijl het ervan beschuldigd werd grote hoeveelheden insecticides in een rivier te hebben gedumpt. Dit project was getiteld: De weg naar de winst is geplaveid met kunst. Haacke concentreert zich op de grote economische belangengroepen van de westerse wereld, die controle uitoefenen op de politieke macht en het culturele leven. Hij laat zien hoe de hoge financiële milieus de wereld naar hun hand zetten, meestal zonder rekening te houden met sociale of humanitaire argumenten. Tegelijkertijd houden ze een vriendelijk gezicht op door als sponsor op te treden voor musea en andere culturele instellingen, door kunstcollecties aan te leggen en kunstenaars te ondersteunen. Zo laat Haacke zien hoe de kunstwereld niet onschuldig en vrijblijvend op een roze wolk zit, maar net als alle andere sectoren van het maatschappelijke leven onderhevig is aan beïnvloeding, marktmechanismen, manipulaties, façades, belangenvermenging, fiscale operaties en corruptie. De bekende kunstcriticus en kunstfilosoof Leo Steinberg schreef hierover: 'Hans Haacke had iets werkelijk obsceens ontdekt. Niet iets dat met sex te maken had, want daar is tegenwoordig geen obsceniteit meer in te ontdekken. De enige echte ironische vorm van obsceniteit is mensen te vragen waar hun geld vandaan komt, en dan vooral aan degenen die donaties verstrekken aan musea. En dan wil ik u de volgende vraag voorleggen: als je ontdekt dat een van de grootste sponsors van een museum een chemische fabriek is die gifgassen voor Auschwitz heeft geproduceerd, en met dat geld nu het museum in Keulen wordt gesteund, maakt dat dan deel uit van de kunstgeschiedenis? Dat is een hele interessante, morele kwestie, die Hans Haacke aan de orde heeft gesteld.'Ook hoe de militaire macht met mensen omgaat interesseert Haacke. Zo exposeerde hij in 1983 een grote witte kubus met twee horizontale spleetjes in. Het leek een minimalistisch kunstwerk, maar was in werkelijkheid een draagbare gevangenis van het Amerikaanse leger, waarin krijgsgevangenen werden opgesloten tijdens de invasie in Grenada.Bron: Activistische kunst van Paul Ilegems >>>1987 Deelname aan Documenta 81993 vertegenwoordigt Duitsland op de Biennale van Venetie.titel: Hans Haacke editie: 62-JUL 1996 auteur: Lütticken Sven artikel: http://dewitteraaf.stylelabs.com/Ook als gastconservator van Museum Boijmans Van Beuningen onderzoekt Hans Haacke, het viel niet anders te verwachten, de samenhangen tussen kunst, macht en geld. Het resultaat van zijn zoektocht in depots en catalogi, de tentoonstelling “Boven: ter inzage”, heeft gelukkig geen last van vulgair-marxistische reducties van artistieke ontwikkelingen tot economische en politieke aspecten. Haacke toont zich een meester in het maken van zinvolle, verhelderende en prikkelende combinaties van kunstwerken uit verschillende tijden - een verademing na alle escapades van Rudi Fuchs. Een portretbuste van oliemagnaat en kunstverzamelaar D.G. van Beuningen is door Haacke met een werk van Bertrand Lavier geconfronteerd: op het onderste deel van een klassieke zuil staat een zwart olievat van exact dezelfde omvang. Kapitaal en cultuur, die zo gescheiden lijken, vormen in feite een eenheid. Marcel Broodthaers, die dit getuige onder meer zijn prent van goudstaven met kunstenaarsnamen, ook goed had begrepen, is op de tentoonstelling ruim vertegenwoordigd. Analoog aan Broodthaers' pseudo-museale activiteiten classificeert Haacke in een deel van zijn tentoonstelling werken uit de collectie van het museum: stillevens, landschappen (met en zonder koeien), kunstenaarsportretten, etcetera. Tevens zijn afdelingen aan kapitaal en arbeid gewijd, aan menselijke relaties en aan het kijken. In laatstgenoemde sectie treffen we onder meer een door Haacke gebouwde camera obscura aan, die voor de ‘objectieve' blik van de 17de-eeuwse Nederlandse kunst staat. Elders wordt duidelijk dat kijken geen onthechte, afstandelijke bezigheid is maar een zaak van leven en dood kan zijn: boven een schilderij van een zojuist gewelddadig van zijn ogen ontdane Argus, de dienaar van Zeus die diens in een koe getransformeerde minnares Io bewaakte, prijkt de schaduw van een adelaar, de mythische vogel die Haacke net als Marcel Broodthaers niet enkel met Zeus, maar met macht in het algemeen identificeert. Tot 18 augustus in Museum Boijmans Van Beuningen, Museumpark 18-20, 3015 CX Rotterdam (010/441.94.00). (Sven Lütticken)1997 Deelname aan Documenta 10Zie ook Hans Haacke en Boijmans. Van Abbemuseum over zichzelf editie: 89-JAN 2001 auteur: Pültau Dirk artikel: http://dewitteraaf.stylelabs.com/